Στη χώρα των γραμμάτων και των τεχνών, του πολιτισμού και της τεράστιας ιστορίας, αναρωτιέμαι πως δικαιολογημένα εν μέρει καταλογίζεται μια τέτοιων διαστάσεων παρακμή, πως ο λαός είτε εντός είτε εκτός των γεωγραφικών συνόρων μπορεί να επιδεικνύει συμπεριφορές τόσο αποκλίνουσες των ενδόξων προγόνων … Αντί να υπάρχει μεταξύ ημών των ομοεθνών μια άρρηκτη σύνδεση, παρατηρείται σταδιακή απομάκρυνση, αποξένωση και εχθρότητα, με ότι αυτά συνεπάγονται…. Αισθήματα και καταστάσεις που διογκώνονται και επηρεάζουν ιδιαίτερα την καθημερινότητα των ανθρώπων που ζουν και σπουδάζουν/εργάζονται στο εξωτερικό, πρακτικά αλλά και ψυχολογικά.
Και αν με ρωτάς που το ξέρω, σου απαντώ ανερυθρίαστα ότι το ξέρω καλά γιατί κι εγώ είμαι μέρος του φαινομένου αυτού…. Και εξηγούμαι ευθύς αμέσως…
Ξύπνησα ένα πρωί, την 21η Μαρτίου 2016, και ήμουν κι εγώ μετανάστρια, ένα ακόμα όνομα στην μακρά λίστα των ανθρώπων που εγκατέλειψαν την Ελλάδα εξαιτίας της οικονομικής, κι όποιας άλλης, κρίσης….Πήρα, που λες, το αεροπλάνο από την Αθήνα και σε λιγότερο από τέσσερις ώρες βρέθηκα στην Στοκχόλμη….
Αν με ρωτήσεις τώρα, πέντε χρόνια μετά, αν ήταν εύκολο να το αποφασίσω, θα παραδεχτώ πως δεν ήταν… Βέβαια το ενδεχόμενο της μετανάστευσης στριφογύριζε καιρό στο μυαλό μου, αλλά για ένα μεγάλο διάστημα προσπαθούσα να το παλέψω όλο αυτό. Ωστόσο εκείνη την αποφράδα μέρα τον Σεπτέμβρη του 2015, τερμάτισα…. Ενώ αγαπούσα την επιστήμη μου, αποφάσισα να την εγκαταλείψω, έτσι όπως θα λειτουργούσα και στον έρωτα…. Πήρε καιρό να προετοιμάσω τον εαυτό μου και τους δικούς μου για αυτήν την μεγάλη αλλαγή…. Γιατί, αν και τριάντα πέντε χρόνων, ήμουν το “παιδί” για τους γονείς μου… Η επιλογή της χώρας υποδοχής ήταν πολύ συγκεκριμένη, θα πήγαινα στην Στοκχόλμη!!!! Να σημειώσω δε ότι έχω συγγενείς στην Στοκχόλμη οπότε όλο το εγχείρημα απλοποιήτο…
Και πράγματι, το πρώτο διάστημα κύλησε ομαλά… Προσαρμόστηκα σχεδόν αμέσως.. Ξεκίνησα να εργάζομαι στο ελληνικό καφέ των συγγενών, που βρίσκεται στην πόλη, και να πηγαίνω στο σχολείο για να μάθω τη γλώσσα, όπως οι περισσότεροι… Ήμουν θα μπορούσε κανείς να πει ‘προστατευμένη’… Ωστόσο ξεκινώντας να συναναστρέφομαι με ανθρώπους εκτός οικογενείας, εισέπραξα μια πολύ διαφορετική εικόνα για το τι συμβαίνει στη Σουηδία με τους Έλληνες μετανάστες. Δεν μιλώ δε για Σουηδούς ή από άλλες χώρες, παρά για τους Έλληνες…
Και μπορεί κάποιος να πει… τι περίμενες; Δεκτό, αλλά όχι απόλυτα κι αδιαμαρτύρητα…
Ως Ελληνίδα λοιπόν και μετανάστρια στην Σουηδία, υπό οποιαδήποτε συνθήκη, γιατί υπάρχουν πολλές διαφορετικές ιστορίες πίσω από τον καθένα από εμάς, έχω προβληματιστεί πολλές φορές… Κι τι εννοώ.. Πως είναι δυνατόν να μην στηρίζει ο Έλληνας τον Έλληνα, και όχι μόνο, αλλά πρωτίστως…
Όλοι όσοι ήρθαμε στην Σουηδία είμαστε μετανάστες. Δεν έχει σημασία το πώς ήρθε ο καθένας και γιατι…αν είναι οικονομικός ή ερωτικός μετανάστης, αν είσαι είκοσι ή πενήντα ετών, εργάτης ή διευθυντής, έχουμε όλοι ένα κοινό χαρακτηριστικό, αυτό του ΕΛΛΗΝΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΗ. Γιατί το κάνεις όμως να ακούγεται σαν βρισιά; Δεν θα ήταν καλύτερα για όλους τους μετανάστες σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης να δημιουργηθεί μια ανθρώπινη αλυσίδα υποστήριξης και συνεργασίας; Και από την προσωπική μου εμπειρία θα σου πω ότι ναι θα ήταν.. Σου ακούγεται πολύ ρομαντικό για να βγεί αληθινό, αλλά όλα γίνονται αρκεί να το θελήσεις Έλληνα μετανάστη….
Τόσοι άνθρωποι είτε εργάτες είτε επιστήμονες είτε καλλιτέχνες μεγαλούργησαν ατομικά στο εξωτερικό, και ένα έθνος που θα μπορούσε να κατακτήσει τον κόσμο, αν ήταν ενωμένο, αρνείται να επιδείξει την δέουσα συμπεριφορά…
Αλλά ας εστιάσουμε στην Στοκχόλμη, όπου ζω και εργάζομαι τα τελευταία χρόνια… Ο κοινωνικός μου κύκλος απαρτίζεται κυρίως από Έλληνες, και λόγω των συγγενών εδώ… Οι Έλληνες είναι διχασμένοι, χωρισμένοι σε διαφορετικές κοινότητες, αντί να υπάρχει μια που με αντιπροσώπους σε κάθε πόλη, θα μπορούσε να εξυπηρετεί τις ανάγκες των Ελλήνων μεταναστών. Διοργανώνονται λοιπόν εκδηλώσεις από τους διάφορους συλλόγους την ίδια μέρα, προκείμενου να σαμποτάρουν ο ένας σύλλογος τον άλλο … Ο κόσμος μοιράζεται, οι παρέες διαιρούνται και τα έσοδα των συλλόγων επίσης… Παράλληλα ο κόσμος έχει μόνο μία ή δύο ευκαιρίες για διασκέδαση το χρόνο και πίστεψέ με για τον μετανάστη αυτό δεν είναι διόλου ευχάριστο…
Και πέντε χρόνια τώρα αναρωτιέμαι γιατί… Αν σκεφτόσουν ελληνικά αλλά και πρακτικά, θα είχες προ ετών εξασφαλίσει την συνεννόηση των συλλόγων και θα γίνονταν περισσότερες εκδηλώσεις ανα έτος, όπου η πλειοψηφία του ελληνισμού θα παρευρείσκετο με περισσή χαρά…. Είναι φαιδρό να μιλάμε για Ηπειρώτες, Πόντιους, Κρητικούς στην ξενιτειά…. Είμαστε όλοι Έλληνες … Πέραν αυτού, εσύ που αναλαμβάνεις να διοργανώσεις την εκάστοτε εκδήλωση, δέχομαι ότι δεν το κάνεις για την ψυχή της μάνας σου, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα συνδράμω συνειδητά στην “αρπαχτή” σου. Η όποια εκδήλωση έχει πέρα από κερδοσκοπικό για σένα, και κοινωνικό σκοπό. Οι Έλληνες θα συναντηθούν, θα γλεντήσουν, θα νοσταλγήσουν και θα τιμήσουν με κάποιο τρόπο την πατρίδα τους. Όπως προείπα εσύ θα κερδίσεις κάποια χρήματα, και καλά θα κάνεις, αλλά για να σου πω συγχαρητήρια στο τέλος της βραδιάς και να παραβρεθώ ξανά σε κάτι αντίστοιχο, θα πρέπει να με σεβαστείς κι εσύ, είτε ξοδέψω 2000 κορώνες στην εκδήλωση είτε 15000. Διαφορετικά με ‘χασες…. Και σαν και μένα είναι κι άλλοι. Κι όχι φίλε μου, δεν θα περιμένουμε να ακούσουμε ελληνική μουσική στα πάρτυ σου, θα διαμορφώσουμε μια άλλη κατάσταση και θα περνάμε καλά… Γιατί εκεί ποντάρεις ως κοντόφθαλμος… αλλά δεν θα σου κάνω τη χάρη… Και μπορείς να σκεφτείς ότι δεν σε στηρίζω, αλλά υπάρχει αιτία, και την δημιούργησες εσύ… Οπότε φρόντισε να συμπεριφερθείς σωστά κι εγώ ως Ελληνίδα πάντα θα είμαι εκεί, διότι οι σχέσεις είναι αμφίδρομες και η ανθρώπινη αλυσίδα έχει δύο άκρα…..
Και δυστυχώς η διάσπαση δεν εξαντλείται στα πολιτιστικά και την διασκέδαση… Στις διάφορες ομάδες Ελλήνων της Σουηδίας ή της Στοκχόλμης κλπ. στο facebook και άλλα κοινωνικά δίκτυα, καθημερινά γίνονται αναρτήσεις από διάφορους ενδιαφερόμενους και παρατηρείται μία ολιγωρία από τα λοιπά μέλη….Είτε πρόκειται για ανθρώπους που σκέφτονται να μεταναστεύσουν είτε για κάποιους που έχουν ήδη εγκατασταθεί στην χώρα, εκφράζονται απορίες για τον τρόπο ζωής, την εργασία και την διαμονή και οι απαντήσεις που δίδονται από ομοεθνείς μόνο βοηθητικές δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Γιατί; Έστω κι αν ισχυριστεί κανείς ότι έχουν έρθει πάρα πολλοί Έλληνες τα τελευταία χρόνια, τι φοβάσαι; Θα σου πάρει κάποιος την δουλειά; Όχι… Υπάρχει δουλειά για όλους όσους πραγματικά θέλουν να εργαστούν. Αλλά αυτό για να το καταλάβεις, πρέπει να διευρύνεις τον ορίζοντά σου, πρέπει να αντιληφθείς ότι περισσότερα εργατικά χέρια και μυαλά συντελούν στην αύξηση παραγωγής και κερδών για την εκάστοτε επιχείρηση, καθώς και για την οικονομία της χώρας στην οποία όλοι ζούμε.
Επιπλέον στα χρόνια που είμαι εδώ, έχω πολλές φορές ακούσει Έλληνες παλιούς να αναφέρονται στην νέα γενιά μεταναστών υποτιμητικά, απαξιωτικά… Από την άλλη πλευρά, υπάρχει και μια μερίδα νέων που επέλεξαν την Σουηδία διότι πίστευαν ότι εδώ “μοιράζονται χρήματα” χωρίς κόπο. Δεν συμμερίζομαι τίποτε από τα δύο.… Για να μπορέσεις να ζήσεις αξιοπρεπώς, πρέπει να δουλεύεις, αρχικά όπου βρεις, κι αυτό υπό την έννοια ότι εργάζεσαι σε έναν κλάδο/τομέα που ενδεχομένως να μην αντιστοιχεί στα τυπικά προσόντα σου. Ωστόσο το γεγονός αυτό δεν δικαιολογεί το Έλληνα εργοδότη που προσβλέπει στο να σε εκμεταλλευτεί είτε προσφέροντας πολύ χαμηλό μισθό είτε εργασία χωρίς ασφάλιση “μαύρη εργασία”. Από την άλλη πλευρά κι εσύ ο νέος που καταφθάνεις με όνειρα κι ελπίδες στην Σουηδία ή την όποια χώρα, οφείλεις να επιδείξεις σωστή συμπεριφορά. Δεν υπάρχουν μόνο προνόμια κι επιδόματα, αλλά και υποχρεώσεις. Όπως ανέφερα και πιο πάνω πρέπει να δουλέψεις για να ενταχθείς στην κοινωνία, να σεβαστείς τους κανόνες της. Διότι αν έρχεσαι με το σκεπτικό του πως λειτουργούσες στην Ελλάδα, θα διαιωνίσεις μια κατάσταση, από την οποία εσύ ο ίδιος ήθελες να ξεφύγεις. “Καμία ελπίδα” … και θα φταις εσύ.
Φυσικά κι οι μισθοί είναι υψηλότεροι από την Ελλάδα και κάποιες άλλες χώρες στη νότια Ευρώπη, αλλά και το κόστος ζωής είναι αντίστοιχο. Οπότε για την γεφύρωση του χάσματος γενεών και απόψεων, μόνο η συνεργασία θα μπορούσε να συμβάλλει αποτελεσματικά. Η εμπειρία των παλιών, καθώς κι η γνώση και όρεξη των νέων θα μπορούσε να κάνει θαύματα σε οποιοδήποτε τομέα δραστηριοποίησης. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση ο Έλληνας αρνείται να δώσει χώρο στον άλλο Έλληνα για ανταλλαγή ιδεών και σύζευξη δυνάμεων. Τούτο έχει σαν αποτέλεσμα να ακούγονται από όλες τις πλευρές παράπονα, αλλά καμία δεν κάνει το βήμα για έναν ουσιαστικό διάλογο ώστε να τεθούν όλα τα ζητήματα επί τάπητος και να αναλάβει ο καθένας ότι του αναλογεί…Και πάλι ένα πελώριο ΓΙΑΤΙ με πλημμυρίζει…Γιατί το υπερφίαλο εγώ του Έλληνα υπερκαλύπτει όλα τα καλά στοιχεία του… Κι ως εκ τούτου δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος δυσαρεστημένων ανθρώπων που απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο.
Εξάλλου στις συμπεριφορές των ανθρώπων διαφαίνεται φθόνος για τον “πετυχημένο”, για αυτόν που κατάφερε να κάνει “κάτι”, να αποκτήσει χρήματα…. Αλλά τι σημαίνει “πετυχημένος” στην ουσία λίγοι είχαν την παιδεία να αναλογιστούν… Γιατί για τον καθένα έχει διαφορετική έννοια, αν λάβουμε υπόψιν μια σειρά παραγόντων. Οπότε οι ξεχωριστές πορείες του καθενός είναι μή συγκρίσιμες. Αλλά κι αν ακόμα είσαι τόσο πωρωμένος ώστε να επιμένεις στην μίζερη αντιμετώπιση της κατάστασης, θα σου έλεγα “Ας ήσουν μάγκας, για να έχεις αντίστοιχη επιτυχία”.. Διαφορετικά πρέπει να επικεντρωθείς στους στόχους σου, λαμβάνοντας υπόψιν προσωπικά χαρακτηριστικά και δεξιότητες, καθώς και εξωγενείς παράγοντες που καθορίζουν την εξέλιξη των πραγμάτων.
Προσωπικά έχω στο μυαλό μου τη συμβουλή ενός φίλου σχετικά με το θέμα αυτό…. Μου είχε πει, λοιπόν, το εξής: ”Με αφετηρία την ημέρα που ήρθες στη Σουηδία κάθε χρόνο που περνά φρόντισε να έχεις κάνει ένα βήμα πιο μπροστά, ώστε αργά και σταθερά να κατακτήσεις τον προσωπικό σου στόχο…”. Έχω ακόμα δρόμο μπροστά, αλλά προσπαθώ ,κι αυτό θα συνιστούσα σε όλους. Παράλληλα ωστόσο, ως μέλος μιας κοινωνίας συνδράμω και όποιον έχει παρεμφερή φιλοδοξίες και όνειρα για την ευημερία του στην ξενιτειά….. Το πως θα αξιοποιήσει ο καθένας τα εργαλεία που του προσφέρονται, είναι προσωπική του υπόθεση, εγώ, όπως κι εσύ, οφείλουμε να έχουμε ανοιχτή την πόρτα. ΓΙΑΤΙ μόνο τότε θα πάψει η ξενιτειά να είναι δυσβάσταχτη…
