Σχεδόν πάντα η παρατήρηση των κοινωνικών φαινομένων στις μικρές , προσωπικές μας ζωές, μας δίνουν μια πρώτη εικόνα για τον χάρτη που χαράζουν οι κοινωνίες μας και οι κοινότητες που τις απαρτίζουν.
Είναι πια δεδομένο ότι ζούμε δύο ζωές και βέβαια το εννοώ μεταφορικά , αλλά δείτε και την κυριολεξία που στηρίζει τον ισχυρισμό μου. Οι δύο αυτές ζωές είναι η online παρουσία μας και η offline. Με λίγα λόγια,η παρουσία μας, μα και η απουσία μας από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που είναι και το σύνορο μεταξύ των δύο ζωών μας.
Είναι σαφώς άξιο αναρώτησης, τι επιλέγουμε να αναρτήσουμε στην online προβολή μας και άρα αυτό που αποκλείουμε από την ανάρτησή μας , είναι πιθανόν ενταγμένο στην offline ύπαρξη μας. Η διαπίστωση αυτή δεν αντιτίθεται στην χρησιμότητα της ψηφιακής επικοινωνίας αλλά επιθυμεί περισσότερο να προκαλέσει σκέψεις κι αναρωτήματα σχετικά με τις αλλαγές που η τεχνολογία έχει επιφέρει στην ανθρώπινη εμπειρία και πως αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν εντέλλει τον ψυχισμό μας.
Ας πάμε όμως ένα βήμα πίσω. Πριν από την πανδημία ήταν αυτονόητη η ενσώματη επικοινωνία. Συναρθροίσεις , η υπάρξη πολλών ανθρώπων σε πολιτιστικά και κοινωνικά δρώμενα, το άγγιγμα , ταξίδια και πολύβουες μετακινήσεις. Όλα τα παραπάνω ήταν ένα αναπόσταστο μέρος της καθημερινότητάς μας. Αναμφισβήτητα , η κινητή τηλεφωνία και η μύηση όλων και περισσότερων ανθρώπων στη χρήση του μέσων κοινωνικής δικτύωσης είχαν σαφώς παραμερίσει τη διά ζώσης επικοινωνία. Παρόλα αυτά δεν είχαν ποτέ καταφέρει να αποδυναμώσουν τον ανθρωπισμό της συνάντησης , του αγγίγματος και της παρουσίας.
Το μέλλον όμως είναι πράγματι στο παρόν μας. Μετά την πανδημία, η ψηφιακή μας ζωή έχει εμφανώς ενδυναμωθεί με όλα τα θετικά και τα αρνητικά που αυτό το γεγονός περικλείει. Θα ήμουν άδικη, εάν δεν ανέφερα πως χάρη της ψηφιακής τεχνολογίας, η εξ΄αποστάσεως εργασία και η διαδικτυακή διδασκαλία και εκπαίδευση έχουν διευρύνει τους ορίζοντες μας και πως έχουν χτίσει διαδικτυακές γέρυφες στον παγκόσμιο ιστό, πως η τεχνητή νοημοσύνη είναι πια στην υπηρεσία της ιατρικής.
Πέρα όμως από τα προφανή πλεονεκτήματα της ψηφιακής έκρηξης στη ζωή μας , πρέπει να παραδεχτούμε πως η τεχνολογία μας ενώνει και μας αποξενώνει ταυτόχρονα. Οι συνέπειες της είναι εμφανείς σε διαπροσωπικό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο.
Η διαρκής ψηφιακή μας διασύνδεση μας καθιστά απρόσωπους , καθώς η online παρουσία εξαρτάται από το πάτημα ενός enter και εξαλείφεται ακριβώς με το πλήκτρο. Ακούγεται σχεδόν μαγικό.
Η σωματικότητα της επικοινωνίας είναι σε αμφισβήτηση, ειδικά στους έφηβους που συναντούν τους εξ´αποστάσεως φίλους τους στο χαοτικό σύμπαν του διαδικτύου , με απόσταση που δεν επιτρέπει στα σώματα και στα βλέμματα να ενωθούν.Είναι λοιπόν απρόσωποι και μη ενσώματοι.
Κι αν η σωματικότητά μας αναπληρώνεται μέσω τεχνολογίας , γεγονός που πράγματι μυρίζει μέλλον,πως διασφαλίζουν την ανθρωπινότητά τους οι διαπροσωπικές μας σχέσεις και σε προέκταση οι κοινότητες και οι κοινωνίες μας.
Η ψηφιακή εικόνα του εαυτού μας και του κόσμου μας είναι αδιαμφισβήτητα μια πραγματικότητα, η ταχύτητα των ψηφιακών προφίλ και της διαδικτυακής πληροφορίας προωθούν τις αναρτήσεις με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, αλλά μάλλον κάπου εκεί μια παύση φαίνεται απαραίτητη.
Μια παύση για την αφομοίωση , μια παύση για την νοηματοδότηση, μια επιστροφή στην offline ζωή. Μια παύση αναστοχασμού λοιπόν για το πως ο ψηφιακός μας κόσμος ,δε θα χάσει την ανθρωπιά του.
Η ενσυναίσθηση , η ενσώματη επικοινωνία, η offline παρουσία , η ζεστασιά της επαφής και η ανεμελιά της στιγμής και το νόημα της ζωής , ευτυχώς, ακόμη δεν μπορούν να αντικατασταθούν από ψηφιακούς αλγόριθμους. Περιμένουν απλά να τα επανεφεύρουμε και να επανανοηματοδοτήσουμε.
