Ψυχικός πόνος: δύο λέξεις με ειδικό βάρος, μια και υποδηλώνουν τη δυσκολία που βιώνει το άτομο που πονά ψυχικά. Μα και ταυτόχρονα, δύο λέξεις που εύκολα δεν τις ξεστομίζουμε και δεν τις ομολογούμε.
Απεναντίας, εύκολα τις εντάσσουμε μέσα σε συμφραζόμενα , όπως η δυσφορία ενός χωρισμού, το πένθος που προκαλεί ένα θάνατος, η απογοήτευση της μονάξιας και χίλια ακόμη παραδείγματα , όπου οι άνθρωποι βιώνουν το ψυχικό πόνο.
Τι γίνεται όμως, όταν λείπουν τα συμφαζόμενα και για παράδειγμα δεν βιώνουμε έναν χωρισμό , δεν ζούμε δηλαδή μια εμπειρία ξεχωριστής βαρύτητας, μα παρόλα αυτά βιώνουμε ψυχικό πόνο;
Ο διαχειρισμός αυτού του πόνου , που αισθανόμαστε και φαίνεται να μην έχει ρίζες και οστά, είναι κατα μία έννοια πιο δύσκολος να νοηματοδοτηθεί. Δεν έχει χρώμα, δεν έχει αφήγηση , δεν έχει θύμα και θύτη. Έχει μόνο μια σκιά που απλώνεται στον ψυχισμό.
Κάλεσμα Ψυχικής Υγείας
Σε αυτό το σημείο θα αντιστρέψω τους όρους και θα μετονομάσω τον ψυχικό πόνο σε κάλεσμα ψυχικής υγείας. Είναι το υγειές κομμάτι μας, που ζητάει , πέρα από τις αντικειμενικές δυσκολίες της ζωής, να δώσει ένα νόημα κι ένα βάθος στην ύπαρξη μας.
Ένα χάρισμα ,που όλοι οι άνθρωποι κουβαλάμε, είναι η δύναμη να μετουσιώνουμε τον πόνο μας σε νόημα, σε τέχνη , σε επικοινωνία, σε βιωμένη εμπειρία και γνώση.
Ζώντας τις προκλήσεις της εποχής μας που δεν είναι λίγες :πανδημία, πόλεμος μεταξύ γειτονικών χωρών, αλλεπάλληλες κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις παγκοσμιώς , καλούμαστε να βρούμε τις συντεταγμένες μας , να ονοματίσουμε τις άγνωστες ακόμη συνέπειες των ιστορικών συγκυριών και να τις οσφριστούμε.
Αυτός ο αγώνας να ενταχτούμε στις ραγδαίες εξελίξεις που συμβαίνουν γύρω μας γεννοβολά και τον αόρατο ψυχικό φόβο, στον οποίο έκανα αναφορά.
Υποστηρίζω θερμά πως η ο τόπος της ψυχοθεραπείας είναι ένας ασφαλής τόπος για τον άνθρωπο, εκεί που μπορεί με ασφάλεια να εναποθέσει τον ψυχικό του πόνο, τον πόνο με ή χωρίς συμφαζόμενα και να βάλει λόγια στο ”αόρατο” της ψυχής.
Η Εξελικτική Συστημική Προσέγγιση, στην οποία η ίδια ως επαγγελματίας Ψυχικής Υγείας έχω εκπαιδευτεί , δίνει στον ψυχικό πόνο με ματιά πολυγωνική. Αντιμετωπίζει τον ψυχικό πόνο ως στρες, ως κρίση πανικού, ως δίλημμα μέσα στις κοινωνικές συνθήκες που τον γεννούν κι όχι μόνο στις προσωπικές αναφορές του κάθε ατόμου. Με άλλα λόγια , δεν μπορούμε να δούμε το ψυχικό πρόβλημα χωρίς να εξετάσουμε το κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό του πλαίσιο.
Σαφώς και δεν μπορούμε να βγάλουμε από τη σκακιέρα της θεραπείας την προσωπική ιστορία του καθενός μας. Μα ταυτοχρόνως, δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια μας και στα κοινωνικά προστάγματα που μας καθορίζουν και επηρεάζουν τον ψυχισμό μας.
θα τολμούσα, εν κατακλείδι, να καταθέσω πως θεωρώ την ψυχοθεραπεία στα πλαίσια της εξελικτικής συστημικής προσέγγισης , μια πρωτοποριακή πράξη , που απενοχοποιεί τον ψυχικά πονεμένο άνθρωπο από την ρετσινιά του ”ευαίσθητου και αδύναμου” και του δίνει την αίσθηση του ανθρώπου που ερμηνεύει την εποχή του και μέσα από τον ψυχισμό του.
